Kazık Temel (Derin Temel) nedir ?
Üst yapı yükünün tamamını veya bir bölümünü zayıf zeminden derinlerdeki sağlam tabakalara aktaran, temel sistemlerine kazık temel (derin temel) denir.
Kazık temeller ,yapıların temellerinde gevşek zeminli bölgelerin ( dolgu , balçık, alüvyon , moloz gibi..) genel olarak yapay dolgu özellikte olan taşıma gücü değerleri düşük , zemin emniyet gerilmesi yapı yüklerini karşılamayan çürük zeminlerde uygulanır.
Derin temel sağlam tabakalara iletme görevini yaparak zeminle yapı temeli arasında rijit bir bağlantı oluşturur. En yaygın kullanılan yöntemi fore kazık temel uygulamasıdır. Hidrolik ve mekanik özellikte fore kazık makineleri ile yapılmaktadır.
Kazık temel (derin) temel çeşitleri
Yapım yöntemine göre kazık çeşitleri
Yapım yöntemine göre kazıkları dört sınıfta gruplandırabiliriz.
1- Çakma Kazıklar ( Çelik kazık , ahşap kazık , Betonarme kazık )
Üst yapı yüklerini ve yanal yükleri taşıtmak için zemin içerisine darbe ,itme ve vibrasyon ile imalatı yapılan kazıklar çakma kazık olarak isimlendirilir. H kesitli çelik malzemeden yapılmış darbe ile zemine teşkil edilen çakma kazıklara çelik kazık denilmektedir.
Çelik kazıklar ağzı açık veya kapalı boru şeklinde uygulanmaktadır.düşey ve eğimli bir şekilde uygulanabilir. Dairesel ,kare, altıgen gibi çeşitli kesitlere sahip prekast betonarme kazıklarda çakılmaktadır.Benzer özelliklere sahip ahşap kazıklarda mevcuttur. Ahşap kazık temel bu sistemler arasında en az maliyetli olanıdır. bunlar zeminin yapısına göre belirlenip çekiç yöntemiyle veya vibrasyonla imal edilmektedir. bazen hidrolik makinelerle itme gücüyle teşkili yapılmaktadır.
Ağzı açık olarak yerleştirilen çelik kazıklar fore kazık yönteminde olduğu gibi içi boşaltılıp demir donatı ve betonlanıp imal edilmektedir. Kapalı uçlu olarak çakılanlar ise kazık çapı hacminde zemini sıkıştırarak zemin iyileştirme işlemi yapmaktadır. kapalı uçlu çelik kazıklara Deplasman kazığı da diyebiliriz.
2- Fore kazıklar ( Sondaj kazıkları )
Silindirik dairesel kesitli muhtelif çaplarda sondaj deliği açılarak içine demir donatı ve beton dökülerek teşkili yapılmaktadır. Fore kazıklar günümüzde en yaygın kullanılan kazık çeşididir.
Fore kazık zayıf zeminlerin iyileştirilmesinde , derin kazılarda iksa destekleme sistemleri olarak ve kazıklı temellerde uygulanmaktadır.
Binalarda kazıklı temel tasarımı yapılırken temel altı fore kazık yöntemi en fazla tercih edilen derin temel uygulamaları arasındadır. Fore Kazıklı radye temel hesabı belirlemede zemin verileri büyük önem arz etmektedir. Fore kazık temel bağlantısı yapılıp yapılamayacağı kazığın uç kazığı mı yoksa sürtünme kazığı mı olarak tasarımı, derinlerde ana kaya soketine bağlı olarak değişmektedir.
Ana kaya soketi yapılması durumunda uç kazığı olarak kazıklı temel hesabı yapılır. Yumuşak zeminde kalması durumunda çevresel sürtünmeyle, düşey ve yatay yükleri sürtünme kazığı derin temel hesabında kullanılır.
Uç kazığı : Derin temeller de Üst yapı yüklerinin tamamını veya çoğunu derinlerde sağlam tabakalara ileterek imal edilen kazık çeşidine denir.
3- Boru kazıklar
4- Karma kazıklar (Kısmen sondaj , kısmen çakma kazıklar)
Kazık temel hesabı nasıl yapılır ?
Kazıkların taşıyacağı yükler statik kazık formülleri , dinamik kazık formülleri, arazi ve yükleme deneyleri ile bulunur.
Bir kazığın göçmeden taşıyabileceği maksimum yük , kazık taşıma gücü Qd= Qu + Qf -Wk olur Qd : Kazık taşıma gücü
* Qu : Kazık ucu taşıma gücü
* Qf : Sürtünme ve adhezyon ile taşıyabileceği yük
* Wk: Kazık ağırlığı
Kazıklı temel uygulaması ve hesabı nasıl yapılır ? Türleri nelerdir ? daha detaylı bilgi için ilgili belgeyi okuyabilirsiniz
